Từ thực tế ứng dụng công nghệ giám sát và điều khiển (SCADA) ở các hệ thống tưới thuộc dự án VWRAP có thể rút ra các bài học kinh nghiệm sau đây:
1. Kiến thức hiểu biết về vai trò, tác dụng của SCADA trong quản lý, vận hành hệ thống tưới chưa đầy đủ: Nhiều cán bộ quản lý và nhân viên kỹ thuật ở các hệ thống tưới vẫn chưa có kiến thức, hiểu biết cơ bản về vai trò, tính năng và lợi ích của SCADA. Họ thường có tâm lý ngại tiếp cận và ứng dụng các kỹ thuật, thiết bị mới hiện đại, sử dụng phức tạp, đòi hỏi kỹ năng chuyên sâu của SCADA.
2. Các cán bộ và công nhân kỹ thuật chưa được đào tạo bài bản: Các trang thiết bị SCADA đòi hỏi người quản lý vận hành phải có những kiến thức, kỹ năng chuyên sâu mới có thể sử dụng chúng một cách hiệu quả. Hiện nay, các công ty quản lý khai thác CTTL còn thiếu năng lực chuyên môn về vận hành và bảo dưỡng hệ thống SCADA.
3. Trang thiết bị SCADA không được bảo vệ đầy đủ: Các thiết bị chống sét và chống trộm thường không được lắp đặt đúng theo yêu cầu kỹ thuật (do tiết kiệm chi phí). Do thiết bị chống sét không được coi trọng đúng mức nên một số thiết bị SCADA dễ bị hư hại do sét đánh. Do trình độ dân trí chưa cao nên các thiết bị đắt tiền lắp đặt ngoài đồng dễ bị mất trộm. Vì vậy, khi thiết kế và lắp đặt các hệ thống SCADA cần phải chú trọng đến những phương án bảo vệ thiết bị ở hiện trường.
4. Cần lựa chọn các thiết bị, công nghệ và giải pháp truyền thông SCADA thích hợp: Các thiết bị đo thường không phù hợp với hệ thống. Những thiết bị truyền thông sử dụng sóng radio được lắp đặt trong dự án VWRAP khi áp dụng gặp khá nhiều khó khăn, phức tạp do phải xin phép các cơ quan quản lý về tần số của ở Việt nam, mất khá nhiều thời gian về thủ tục và cũng khó khăn khi đưa vào sử dụng. Dự toán về nguồn cấp điện cho việc vận hành các hệ thống SCADA không được đưa vào tổng dự toán SCADA, chẳng hạn như các máy đóng mở và thiết bị SCADA được thiết kế và lắp đặt ở hệ thống Dầu Tiếng sử dụng điện 3 pha nhưng trong thiết kế hiện đại hóa lại không có hạng mục đầu tư đường điện 3 pha nên dẫn đến thiết bị lắp xong nhưng không thể vận hành được. Kết quả là phải điều chỉnh bổ sung vốn và thiết kế thêm đường điện 3 pha làm cho tiến độ thực hiện của tiểu dự án bị chậm khá nhiều.
5. Thiết kế SCADA nên được thực hiện đồng thời với thiết kế cải tạo, nâng cấp và hiện đại hóa hệ thống: Có như vậy, tư vấn thiết kế mới có điều kiện xem xét toàn diện hơn các vấn đề, cân nhắc và đưa ra các giải pháp bố trí hài hòa các hạng mục công trình trong đó có SCADA và cuối cùng đưa ra một phương án thiết kế tối ưu về mức độ HĐH, bố trí tổng thể hệ thống kênh và công trình. Trong dự án VWRAP, do tiến độ quá gấp nên việc thiết kế hệ thống SCADA chỉ được thực hiện sau khi hoàn thành thiết kế các hạng mục công trình khác. Tuy nhiên khi nghiên cứu thiết kế SCADA đã phát hiện một số bất hợp lý về bố trí các công trình cũng như lựa chọn dạng loại kết cấu công trình và đã bắt buộc phải có một số điều chỉnh. Điều này làm cho việc thiết kế kéo dài, ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện dự án. Tất cả các hệ thống điện, mô tơ, điều khiển nếu có thể nên đưa vào gói SCADA để có thể thực hiện đồng bộ, tránh tình trạng như trong dự án, thiết bị lắp xong nhưng không có nguồn điện để vận hành.
6. Thiết kế và ứng dụng SCADA cần phải được thực hiện theo lộ trình linh hoạt: Do các trang thiết bị SCADA đều là sản phẩm của công nghệ hiện đại mà quy trình lập, thiết kế, phê duyệt dự án, đấu thầu… thường kéo dài qua nhiều năm. Do đó, một giải pháp ở thời điểm thiết kế có thể sẽ trở nên lạc hậu ở thời điểm thi công. Đơn vị thiết kế nếu lựa chọn giải pháp tiên tiến nhất để đảm bảo tính hiện đại của hệ thống SCADA ở thời điểm thi công thì sẽ vướng giá thiết bị rất cao. Do đó, việc thiết kế và ứng dụng SCADA cần phải được thực hiện theo lộ trình mềm dẻo, linh hoạt. Ở giai đoạn đầu, chỉ nên dừng ở thiết kế kỹ thuật, đưa ra một số giải pháp mở và nhà thầu thi công phải tiến hành thiết kế chi tiết. Tuy nhiên, phương pháp này yêu cầu chủ đầu tư phải có nhiều kinh nghiệm, nắm vững chuyên môn về SCADA để kiểm soát được nhà thầu…
|